"Afrykańska Love Story. Miłość, życie i słonie" - Daphne Sheldrick

Sami wiecie najlepiej, że każdy gatunek czytany bez przerwy od dłuższego czasu potrafi się znudzić. Takoż i mnie trochę nużyć zaczęła fantastyka i postanowiłam zastosować mały płodozmian – zwróciłam się ku powieści zwierzęcej. Czym ona jest? Ano na własny użytek nazywam tak wszelkie książki, których nieodzownym elementem są zwierzęta. Jak dotąd moją absolutnie ulubioną serią w tej kategorii pozostaje Biosfera od WABu, a kilka tomów do przeczytania mi jeszcze zostało. Teraz już o jeden mniej.

„Afrykańska Love Story” to przede wszystkim autobiografia Daphne Sheldrick. O tyle interesująca, że ukazująca czasy przemian (było tych dużych przemian kilka) oczami najpierw dziewczynki, a później kobiety będącej blisko zdarzeń, ale nigdy w środku. Możemy więc zobaczyć dekolonizację, a przedtem powstanie Mau Mau i zaopatrywanie arami brytyjskiej w prowiant w czasie wojen. Widzimy też, jak po zniesieniu rządów brytyjskich pleni się kłusownictwo na przemysłową wręcz skalę. A na tle tego wszystkiego autorka opisuje swoje życie rodzinne i opowiada o zwierzętach, którymi się opiekowała – od tego właśnie zaczęło się coś, co teraz znane jest jako słoniowe żłobki. Tam pod profesjonalną opiekę pracowników trafiają słoniątka, których matki padły ofiarą kłusowników.

Powiem wam szczerze, że „Afrykańska Love Story” nie jest książką wybitną pod względem formy. Napisana jest co prawda sprawnie i przejrzyście, czyta się to przyjemnie, język jest prosty, ale nie prostacki (tak, wiem, banał) i ogólnie raczej nie ma się do czego przyczepić, ale nie ma się też czym zachwycić. Autorka nie jest niestety Esther Woolfson, która potrafiła mnie zachwycić językiem czy niezwykle celnymi spostrzeżeniami. Niemniej, czepiam się. Bo przecież wybitność literacka (której nie ma) nie jest i nie będzie stanowić o sile tej książki. Stanowi o niej fabuła – zdarzenia, które napisało życie.

Po prawdzie, nawet gdyby ta historia była li tylko fikcją literacką, nic by jej nie ubyło. Opisy życia dziadków autorki na nieznanych, dzikich terenach (byli oni bowiem pierwszymi osadnikami w rejonie, gdzie później dorastała autorka) czy dorastania w czasach powojennych w sercu Afryki są fascynujące. Sheldrick może i brakuje gawędziarskiego zacięcia, ale potrafi zwięźle relacjonować i wiernie opisywać zdarzenia, które chce przekazać czytelnikowi. Kiedy ma się do opowiedzenia taką historię jak ona, to w zupełności wystarczy.

Są oczywiście jeszcze zwierzęta – najpierw te, które osierocone trafiały na farmę ojca, potem te, którymi opiekowała się jako żona dyrektora parku narodowego. A wreszcie słonie. Od kiedy na kartach powieści pojawiają się słonie, ludzcy aktorzy zdają się usuwać w cień. Autorka oczywiście nie popada w tani sentymentalizm, ale opisy bezowocnych prób ratowania kolejnych słoniątek (bezowocnych dlatego, że skład słoniowego mleka bardzo długo pozostawał tajemnicą i maluchy całkiem zależne od matek a pozbawione ich, nie miały szans) i tak chwytają za serce. Równie ciekawa jest relacja, jak łączy panią Sheldrick z jedną ze słonic, która mimo całkowitego powrotu do natury, ciągle chętnie spotyka dawną opiekunkę. Oraz ogólne opisy wzajemnych relacji osieroconych słoni.

Już zupełnie na marginesie dodam jedną rzecz, która rzuciła mi się w oczy – jest to kolejna książka (po „Żyjącym z wilkami”), w której naukowcy nie są przedstawiani w najlepszym świetle (choć przyznajmy, że trafiają się i sympatyczni). Nie chcą słuchać ludzi, którzy znają obiekty ich badań z codziennych obserwacji, są zaślepieni udowadnianiem swoich teorii, a jeśli fakty przeczą teoriom, tym gorzej dla faktów. W „Afrykańskiej Love Story” mamy delikwenta, który w celu przeprowadzenia badań naukowych zażądał odstrzału trzystu słoni (właściwie zażądał odstrzału trzech tysięcy, ale dostał pozwolenie na trzysta). Wychodzi na to, że akademiccy naukowcy to banda zaślepionych arogantów, dla których liczy się tylko własna habilitacja. Mam nadzieję, że znajdą się też książki, które przeczą tej tezie.

Powiem wam, że mimo braku czytelniczej ekstazy, powieść Daphne Sheldrick znajduję bardzo przyjemną i pouczającą lekturą. Jeśli kogoś interesują słonie, życie w Afryce w początkach XX wieku albo lekko podana historia kenijskich parków narodowych, to jest to książka dla niego. Jeśli lubi silne kobiety, to też. Podobno ma być ekranizacja – mam nadzieję, że niczego nie zepsują, bo chętnie bym ją obejrzała.

Tytuł: Afrykańska Love Story. Miłość, życie i słonie
Autor: Daphne Sheldrick
Tytuł oryginalny: An African Love Story. Love, Life and Elephants
Tłumacz: Dorota Kozińska
Wydawnictwo: W.A.B.
Rok: 2013
Stron: 444